Søndag 5. Desember 2021 - 03:46  

Søk

Google

Artikkel- og forfatterSøk

Linker i nettsidene

Noen leder deg videre innenfor n-kh.no. De åpnes i det vinduet du er i. Siderammen og toppen beholdes dermed. (vil du lage nytt vindu: skift+museklikk)


Fremmede nettsteder du lenkes til, åpnes i nytt vindu, for å ikke fjerne vårt vindu.


Musepekeren aktiverer eventuell "forklarende boks".


Hensikt: informasjon lenkes sammen over Internett ved hjelp av hyperlenker, til ytterligere kunnskap og informasjon på verdensveven (World Wide Web).


FrØ-bladet i skjermversjon er utstyrt med samme redskapet.

Tilfeldig ord/uttrykk:
Gardsnummer

Nummer p� ein matrikkelgard i ei bygd.

Se hele oversikten her.


adobe reader

Gard & bygd >> Lande >> 7_4 Minner fra krigen >> Kontrollørane
Utskriftsvennlig format Tips en venn

Kontrollørane

Tips: Klikk p� evt. sm�bilder s� �pnes de i et nytt vindu.
Referanse: 81_7_403
Skrevet av Peder Jakob Kalst� - 19.10.2010

To hendingar fr� verdenskrigen 1940-45 gjorde inntrykk p� meg. Eg var f�dd i 1937, men hugsar godt ”kontroll�rane”.

 

Andre hendingar fr� barndommen finst i artiklane
Barndomsminner #81_7_402.
”Me s� vant krigen” #81_7_404.
Med ku til slakt #81_6_501.

D� far lurte tyskarane

Sonja, fem � etter krigen. Jakob Kalst� ved taumane.
Enkelte b�nder fekk innkalling til � m�ta med hesten. Det var tyskarane som hadde bruk for fleire hestar, og d� var det greit � ta desse fr� b�ndene.
  
Far min blei kalla inn saman med hesten v�r, Sonja, ei stor merr. M�teplassen var Karmlund M�lle. Sonja var nok eit godt objekt for tyskarane. N� var gode r�d dyre.
   Eit par dagar f�r m�tedato gjekk far ut i hesthuset og sette ein hesteskosaum (spiker) gjennom hesteskoen og opp i hoven. Det hendte av og til n�r ein skodde hestane at ein saum tok litt feil veg og kom litt for langt inn i hestehoven. Dette hendte med denne saumen hans far.
  
Far tenkte som s� at n�r Sonja skulle visast fram kunne ho sj� ut som halt. Han var nok klar over at det kunne gjera vondt n�r hesten gjekk. S� kom dagen d� me skulle visa Sonja fram. F�r me drog til m�lla drog far ut saumen. Jo, tyskarane var interessert i Sonja, men d� dei s�g at ho halta ville dei ikkje ha henne!
   Haltinga til Sonja gav seg etter eit par dagar, og me hadde hesten v�r framleis til krigen var slutt.

”� sj� mellom fingrane”.
Ein annan gong m�tte ikkje far opp med hesten ved innkalling til tyskarane. Tormod Lind�e heitte ein bonde p� V�ge. Han var kontroll�r for hestar som skulle visast fram for tyskarane. Han hadde jobben og kryssa av for framm�te. D� far nokre dagar seinare m�tte Tormod sa han til far: ”Det er kryssa av i bokj�.”
   Det var mange gode nordmenn som m�tte gjera teneste for okkupasjonsmakta og som hjelpte bygdefolket ved ”� sj� mellom fingrane”.
   H�y til hestane skulle ogs� ”herrefolket” ha. Eg var ein gong med far til B� Teglverk, der me leverte eit lass h�y. Eg hugsar ikkje om der var norsk kontroll�r.

Kornkontrollen
Dei som kontrollerte kornvekta kunne og ”sj� mellom fingrane.” Tor Hetland heitte ein bonde p� Hinder�ker. Han var sett til � kontrollera kornvekta n�r me treska om hausten. Han Tor hadde sonen �ge med seg rundt til dei mange l�ene.
  
Ein gong me treska p� Lande fann han Tor Hetland ut at han m�tte stella kyr og griser heime. Og mens Tor og �ge var heime p� Hinder�ker og stelte dyra nytta me sjansen til � lura unna dei sekkene med korn som me ville ha til eige bruk. D� Tor kom igjen var det berre dei sekkene som sto p� l�ven som blei vegde.
   B�ndene hadde lov � ta unna til seg sj�lve eit visst antall kilo, men denne mengda blei altfor lite. Derfor m�tte ein lura unna noko meir enn det som var tillatt av tyskarane. Ingen hadde d�rleg samvett for det som blei gjort ved ”d�rleg” kontroll.
  
Kornsekkene blei g�ymde under h�yet og andre plasser. For v�r del blei sekkene g�ymde p� eit skr�kott i andre etasje til huset v�rt. Der fantes det nokre sm� rom med d�rer bak sengeryggen til mor og far.