• Hovedside
• Om historielaget
  • Styret
  • Bli medlem
• Boksamling
• Nettressurser
  • norgeshistorie.no
  • historisk leksikon
  • 2. v-krigsleksikon
  • Våre falne
• Gard og Bygd
• Alle artiklene
• FrØ-bladene

Korndrift på Skeie

Eg har skrive ned minner som han Sigvart Skeie, f. 9.1.1894 har notert om jordbruket p� Skeie fr� han var barn og oppover i ungdoms�ra. Han overtok og dreiv om lag halve farsgarden p� Skeie. Han d�de 3.2.1973, 79 �r gamal. Fr� noteringane til Sigvart Skeie les me dette. 

Det har hendt mykje meir no p� 100 �r enn p� 1000 �r tidlegare. Som bonde er eg mest kjend med utviklinga innan landbruket. 

S�inga

N�r ein t.d. tenkjer p� kornavl, var det i min barndom vanleg � s� kornet ut med hand. Dei hadde ei vid korg som dei bar framf�re seg med kornet oppi. Det var helst kvinner som gjorde det arbeidet. Kunsten � s� korn var det slett ikkje alle som meistra skikkeleg. Kornet m�tte s�ast jamt ut over, ikkje for tjukt, men heller ikkje for tynt.

  Ein uskriven regel som m�tte oppfyllast, n�r det gjaldt tettheten p� Søkorna (Søkodnene) som fall ned p� mold�keren, den lydde slik: ”Det skal vera 7 kodner i faret etter ein hestehov.”

Etter at kornet var s�dd, kom mannen med horva og molda kornet ned.

  Men horva i dei dagane var ikkje rare greiene. Ei enkel trerama med nokre runde eller firkanta jernboltar i, utgjorde horva. I dildene hadde dei ein horvekrok. N�r ein s� kom til endes og skulle snu, flytte dei horvekroken i andre hj�rna p� horva. 

Ugrasplaga

I den tida hadde dei ikkje ”Tri�rrensar” til � rensa Søkornet med. Og ugrasplaga var stor. Eit middel far hans Sigvart (Kolbein, bestefar v�r) bruka, var � ”symja” Søkornet. Det gjekk f�re seg p� denne m�ten: Han hadde ei t�nna med blanding av kuland og vatn, og hadde Søkornet (byggen) opp i det. Det gode Søkornet Søkk d� til botnar. Ugraset og lettakornet flaut opp s� ein kunne fl�yta det av. Dette vatna dei s� ut og bruka det til kretturfór.

  Ugrashorv eller ugrasspr�yta til � fjerna ugras med, fanst ikkje i den tida. Det var og berre p� einskilde �krar ein kunne hausta matkorn av bygg. Desse stadene vart kalla bygg�keren i lange tider etterp�.  

Kornskurd

N�r det gjeld korn-skurden i min barndom var ikkje utviklinga komen lenger enn til sigden. Seinare brukte me longorven med eit slags seil p�, som la kornet i skorar. S� kom kvinnfolka eller mannfolka etter og laga bendlar. S� samla dei saman passande mengde kornaks og la det p� bendlane. S� var det berre � binda det saman til eit kornband. Deretter var det � setja kornbanda i rukar i rette rader, som soldatar i geledd.

  Seinare vart sl�maskina tatt i bruk i korn�krane. Fyrst utan meieapparat, deretter med meieapparat. Ei tid etter sl�maskina kom sj�lvbindaren, dregne av hestar. S� kom den traktordrivne sj�lvbindaren. Og s� til slutt den sj�lvg�ande (maskindrivne) skurtreskaren.

  S� kom kvinner eller menn som skar korn�krane med sigd. Ein god skjerar med sigd greidde som regel eit lass til dagen, d.v.s. i 10 timar. D� m�tte ein god skjerar greia skjera 120 band for � f� eit lass: I ein ruk (kornstabel) var det 6 band. Det var 5 ruker i eit skru (lik 30 band), og 4 skru i eit lass (120 band). 

Tresking

F�r treskemaskinane vart oppfunnen (truleg ein gong p� 1800-talet), gjekk treskinga f�re seg med tust. Den siste som bruka tust-metoden var Ole Beite oppe i Skeie-garden. Han bygsla ein del av Risdal-bruket.

  Etter treskinga med tust kom treskemaskina eller piggmaskina, som dei kalla henne. Det var ei handdriven maskin med to sveivar p�. Og det trongs to mann p� kvar sveiv. Det var ein hard jobb � st� p� sveiven, serleg dersom halmen var lang.

  Etter som �ra gjekk, fann dei opp ymse ting og innretningar som avl�yste sveivane og handamakta.