| Ord/uttrykk: |
Betydning: |
|
|
| - - |
Nils Dybdahl Holte si liste i Gards-historien, eksempel-hefte, er her supplert med ord som også andre har tatt i bruk i artikler i Gardsoversikt (menyen i venstre marg!) |
| - Nynorsksøk: |
www.dokpro.uio.no/ordboksoek.html |
| Album |
Liten sølvmynt. ½ skilling. |
| Andstjuper |
Stesøsken (gml.no.: motsteborn) |
| Arilds tid |
Eldgamal tid. |
| Arveskifte |
Dela arven etter t.d. foreldra. |
| Avtag |
Nedslag i skulda på ein gard; drap; fråskilt eller teke av. |
| Beligge |
Gjera med barn. |
| Besove |
Gjera med barn. |
| Bismer |
Stangvekt. |
| bnr |
Nummer på eit bruk innan ein matrikkelgard. |
| Bol |
Bustad på gard. |
| Bosleden |
Som ikkje har gard å bu på. |
| Bruk |
Ei eining på ein matrikkelgard. |
| Brukar |
Gardbrukaren, den som eig eller leiger eit bruk på ein matrikkelgard. |
| Bruksnummer |
Nummer på eit bruk innan ein matrikkelgard. |
| Bryllupsgjerd |
Kostnad ved å halda bryllaup. |
| Bygsel |
Leiga bort ein gard til leiglending, eller leige av jord, rett til å bygsla bort jord. |
| Bygselmann |
Jordleigar, eller den som har rett til å bygsla bort jord. |
| Byxelmand |
Jordleigar, eller den som har rett til å bygsla bort jord. |
| Daler |
Pengesort i eldre tid, og ort og skilling. (Riksdaler, Speciedalar). |
| Festerøl |
Trulovingsgilde. |
| Festesetel |
Skriftleg avtale om å leiga ein husmannsplass. |
| fisker |
nåtid av å fiske |
| Folgebrev |
Skriftleg avtale om kva sonen t.d. skal gi foreldra når han tek over garden. |
| Formann |
1. vald leiar; 2. leiar av arbeidslag; 3. (hennar) førre ektemann |
| Gard |
Mest brukt om matrikkelgard, men nokre gonger òg nytta om eit bruk. |
| Gardsnummer |
Nummer på ein matrikkelgard i ei bygd. |
| gnr |
Nummer på ein matrikkelgard i ei bygd. |
| Heimel |
Løyve til å gjera noko. |
| Helming |
Halvparten. |
| Helmingsmann |
Ektemann som har sameige med kona. |
| Hjemmel |
Løyve til å gjera noko. |
| Hors |
Hest, merr. |
| Håndskrift |
Skuldbrev. |
| Jorddrott |
Jordeigar. |
| Landdrott |
Jordeigar. |
| Landsskyld |
sjå skyld. |
| Laup |
Mål for smør, brukt om skyld på jord. 1 løp smør = 17,93 kg. |
| Legemål |
Ulovleg samleie (utanom ekteskap). |
| Leiermål |
Ulovleg samleie (utanom ekteskap). |
| Løp |
Mål for smør, brukt om skyld på jord. 1 løp smør = 17,93 kg. |
| Mamatemål |
Jord som opphevleg gav 1 mann mat i 1 månad (brukt om skyld). |
| Mark |
Vekt og mynteining. |
| Matr |
Matrikkelnummer |
| Matrikkel |
liste, offentleg register over grunneigedomar |
| Måg |
Dottermann. |
| Opplata |
Gi frå seg bruksretten til ein gard. |
| Ort |
Mynteining. |
| Prestebol |
Prestegard. |
| Rent og utstent |
Merka av med rein og delesteinar. |
| Sakfall |
Bøter til Kongen eller styresmaktane. |
| Skaffer |
Skyss-skaffar. |
| Skifte |
Dela. |
| Skilling |
Mynteining. |
| Skipreide |
Eit bygdelag som skulle reida ut eit skip. Administrasjonsområde. |
| Skjøde |
Dokument som overfører eigedomsretten til ein ny eigar. |
| Skjøte |
Dokument som overfører eigedomsretten til ein ny eigar. |
| Skyld |
Landsskyldpå ein gard, dvs. årleg leige som leiglandingen måtte betala jordeigaren. |
| Skøyte |
Dokument som overfører eigedomsretten til ein ny eigar. |
| Spann |
Gamal vekteining, brukt som mål for storleik på jord. |
| Stemnefall |
Leta vera å møta i retten. Det var det bot for. |
| Stevnefall |
Leta vera å møta i retten. Det var det bot for. |
| Tag |
(Bjørke)never til tekkjing av tak. Brukt som skyldeining. |
| Tak |
(Bjørke)never til tekkjing av tak. Brukt som skyldeining. |
| Tønner |
Måleeining for t.d. poteter og smør. |
| Utburd |
En ”utburd” var gjenferd etter et utsett eller udøpt barn. Det var gravlagt i jord som ikke var vigslet |
| Vett |
Vekteining, brukt som mål for jor. 6 spann er 1 vett. |
| Vitnesteinar |
To steinar ved ein merkestein som "vitne". |
| Åsete |
Å bu på (ein gard). |
| Åseterett |
Retten til å sitja, å bu, på ein gard. |
| ÅÅ |
ØNSKER DU FLERE? Gi oss et hint: post[a]n-kh.no |
